Multiwersum Marvel – przewodnik po całym multiwersum Marvela

Multiwersum Marvel to fascynujący koncept, który na przestrzeni lat ewoluował z kart komiksów na wielki ekran, stając się centralnym elementem najnowszej fazy Marvel Cinematic Universe. Ten skomplikowany system równoległych rzeczywistości, alternatywnych linii czasu i wariantów znanych postaci stanowi fundament dla niezliczonych opowieści, które rozszerzają granice wyobraźni i możliwości narracyjnych uniwersum Marvela. W niniejszym artykule przyjrzymy się historii, strukturze i najważniejszym aspektom multiwersum Marvela, zarówno w komiksach, jak i w produkcjach filmowych oraz serialowych.

Czym jest całe multiwersum Marvela?

Multiwersum Marvela to koncepcja, która zakłada istnienie nieskończonej liczby równoległych wszechświatów, które współistnieją jednocześnie, ale funkcjonują niezależnie od siebie. Każdy z tych wszechświatów może różnić się od pozostałych drobnymi szczegółami lub fundamentalnymi zasadami, tworząc nieograniczone możliwości dla alternatywnych wersji znanych postaci i wydarzeń.

W komiksach Marvela główny wszechświat, w którym rozgrywa się większość historii, został oznaczony jako Ziemia-616. To właśnie tam żyją i działają najbardziej znane wersje Avengers, Spider-Mana, X-Menów i innych superbohaterów. Jednak obok tego głównego uniwersum istnieją tysiące innych rzeczywistości, z których każda ma swój unikalny numer identyfikacyjny.

Historia multiwersum w komiksach Marvela

Koncepcja multiwersum w komiksach Marvela pojawiła się po raz pierwszy w „The Avengers #85” z lutego 1971 roku. Z czasem została rozwinięta w seriach takich jak „Captain Britain”, gdzie wprowadzono oznaczenie Ziemia-616 dla głównego uniwersum, a także powołano do życia Korpus Kapitana Brytanii – grupę obrońców, z których każdy chronił swoją wersję Wysp Brytyjskich w różnych wszechświatach.

Multiwersum Marvela jest chronione przed zachwianiem równowagi przez potężną kosmiczną istotę znaną jako Żyjący Trybunał (Living Tribunal), który działa na polecenie jeszcze potężniejszej istoty – Jedynego-Ponad-Wszystkimi (One-Above-All), uważanego za stwórcę całego multiwersum Marvela.

Według mitologii pochodzenia, na początku istniał tylko jeden wszechświat, zwany Pierwszym Firmamentem, ale działania Celestiali doprowadziły do jego rozdzielenia. Następnie multiwersum przeszło kilka inkarnacji, aż do Wielkiego Wybuchu, który spowodował powstanie Siódmego Kosmosu, z którego wywodzi się większość znanych bohaterów. Siódma iteracja multiwersum została zniszczona w wyniku zjawiska znanego jako inkursje i ostatecznie odrodziła się jako ósma dzięki Reedowi Richardsowi. Według niego ostatecznym przeznaczeniem multiwersum jest zagłada w postaci wszechogarniającej śmierci cieplnej.

Multiwersum w Marvel Cinematic Universe

Multiwersum w MCU zostało wprowadzone stopniowo, stając się centralnym elementem tzw. „Sagi Multiwersum”, obejmującej Fazy Cztery, Pięć i Sześć MCU. Koncept ten został po raz pierwszy zasygnalizowany w filmie „Doktor Strange” (2016), a następnie rozwinięty w „Avengers: Koniec gry” (2019), gdzie podróże w czasie otworzyły drzwi do alternatywnych linii czasowych.

Święta Chronologia i TVA

Kluczowym elementem multiwersum w MCU jest koncepcja „Świętej Chronologii” (Sacred Timeline) wprowadzona w serialu „Loki”. Jest to główna linia czasowa, która jest chroniona przez organizację zwaną Time Variance Authority (TVA) – Straż Ochrony Czasoprzestrzeni. TVA monitoruje multiwersum i „przycina” alternatywne linie czasowe, które znacząco odbiegają od Świętej Chronologii, używając ładunków resetujących.

W finale pierwszego sezonu „Loki” poznajemy postać znaną jako „Ten, Który Trwa” (He Who Remains) – wariant Kanga z 31. wieku, który zakończył wojnę multiwersalną między wariantami samego siebie, a następnie ustanowił TVA. Jego zabójstwo przez Sylvie pozwoliło wszechświatom oddzielić się od Świętej Chronologii, co doprowadziło do odtworzenia multiwersum.

Inkursje i zniszczenie wszechświatów

W filmie „Doktor Strange w multiwersum obłędu” wprowadzono koncepcję inkursji – zjawiska, w którym dwie rzeczywistości MCU zderzają się ze sobą, prowadząc do całkowitego zniszczenia jednej lub obu z nich. To właśnie z powodu spowodowania inkursji i zniszczenia całego wszechświata, zabijając biliony istnień, Illuminati z Ziemi-838 zdecydowali się zabić swojego Doktora Strange’a.

Inkursja może również nastąpić, gdy ktoś manipuluje samą tkaniną rzeczywistości. Dwóch wariantów Doktora Strange’a zrobiło to, doprowadzając do zniszczenia własnego wszechświata.

Warianty postaci w multiwersum

Jednym z najbardziej fascynujących aspektów multiwersum są warianty – alternatywne wersje znanych postaci z różnych wszechświatów. W serialu „Loki” poznajemy liczne warianty tytułowego bohatera, w tym Sylvie, Klasycznego Lokiego, Dziecięcego Lokiego, Chełpliwego Lokiego i Aligatora Lokiego.

Film „Spider-Man: Bez drogi do domu” wprowadził warianty Spider-Mana z innych wszechświatów, łącząc MCU z wcześniejszymi filmami Sony o Spider-Manie. Z kolei „Doktor Strange w multiwersum obłędu” pokazał alternatywne wersje Doktora Strange’a, Wandy Maximoff i innych postaci.

Najnowsze produkcje MCU, takie jak „Ant-Man i Osa: Kwantomania” oraz drugi sezon „Lokiego”, kontynuują eksplorację multiwersum, wprowadzając kolejne warianty Kanga Zdobywcy jako głównego antagonistę Sagi Multiwersum.

Podróże w czasie a multiwersum

Podróże w czasie w uniwersum Marvela są ściśle powiązane z koncepcją multiwersum. Zgodnie z tradycyjnymi zasadami podróży w czasie w komiksach Marvela, nie można zmienić przeszłości – jeśli ktoś zostanie zabity w przeszłości, linia czasowa Marvela rozdziela się, tworząc rozgałęzioną rzeczywistość, w której dana osoba nie żyje, oddzieloną od oryginalnej, w której śmierć nie nastąpiła. Ta zasada wyjaśnia, dlaczego słynne alternatywne rzeczywistości, takie jak „Days of Future Past”, mogą nadal istnieć, nawet jeśli okoliczności, które do nich doprowadziły, nie miały miejsca.

Te zasady zostały ustalone przez pisarza i redaktora Marka Gruenwalda w jego kolumnie w „Marvel Age #117” z 1992 roku, która była kopią zasad podróży w czasie używanych wewnętrznie przez redakcję Marvela. Jednak ponieważ podróże w czasie występowały w komiksach Marvela przez dekady przed ustanowieniem tych zasad, zawsze istniał brak spójności i liczne przykłady im przeczące.

W MCU zasady podróży w czasie zostały wyjaśnione przez Profesora Hulka w „Avengers: Koniec gry”, gdzie odrzucił on koncepcję znaną z filmu „Powrót do przyszłości”, twierdząc, że zmiana przeszłości nie zmienia przyszłości, z której pochodzi podróżnik w czasie, ale tworzy nową, alternatywną linię czasową.

Najważniejsze alternatywne rzeczywistości w multiwersum Marvela

Ziemia-616 (Główne uniwersum komiksowe)

Ziemia-616 to główne uniwersum komiksowe Marvela, w którym rozgrywa się większość historii. To właśnie tam żyją i działają najbardziej znane wersje Avengers, Spider-Mana, X-Menów i innych superbohaterów.

Ziemia-199999 / Ziemia-616 (MCU)

Początkowo Marvel Comics i zewnętrzne media oznaczały uniwersum MCU jako Ziemię-199999. Jednak w filmie „Doktor Strange w multiwersum obłędu” główna rzeczywistość MCU została określona jako Ziemia-616, co wywołało pewne kontrowersje wśród fanów.

Ziemia-838 (Uniwersum Illuminati)

Ziemia-838 to alternatywny wszechświat pokazany w „Doktorze Strange’u w multiwersum obłędu”, gdzie istnieje grupa znana jako Illuminati, w skład której wchodzą alternatywne wersje znanych postaci, w tym Reed Richards z Fantastic Four, Charles Xavier z X-Menów, Kapitan Carter, Kapitan Marvel (Maria Rambeau), Black Bolt i Baron Mordo.

Universum Spider-Verse

Spider-Verse to koncepcja wprowadzona w komiksach Marvela, a następnie zaadaptowana w filmach animowanych „Spider-Man Uniwersum” i „Spider-Man: Poprzez multiwersum”, które eksplorują różne wersje Spider-Mana i Petera Parkera z różnych wszechświatów, w tym Milesa Moralesa.

Przyszłość multiwersum w MCU

Saga Multiwersum w ramach MCU zmierza do kulminacji w filmach „Avengers: The Kang Dynasty” i „Avengers: Secret Wars”. Bazując na komiksowych wydarzeniach, szczególnie „Secret Wars” z 2015 roku, można spekulować, że finał Sagi Multiwersum może obejmować kolizję różnych wszechświatów, prowadzącą do stworzenia nowej, złożonej rzeczywistości.

Kevin Feige, szef Marvel Studios, zapowiedział, że Saga Multiwersum zakończy się wraz z filmem „Avengers: Secret Wars”, co sugeruje, że MCU może przejść znaczącą transformację, podobnie jak miało to miejsce po zakończeniu Sagi Nieskończoności.

Multiwersum w popkulturze

Koncepcja multiwersum wykracza poza komiksy i filmy Marvela, stając się popularnym motywem w współczesnej popkulturze. Filmy takie jak „Wszystko wszędzie naraz” czy seriale jak „Rick i Morty” eksplorują podobne koncepcje, pokazując rosnące zainteresowanie publiczności alternatywnymi rzeczywistościami i możliwościami, jakie one oferują.

DC Comics również ma swoje własne multiwersum, co prowadzi do interesujących porównań między podejściem obu wydawnictw do tej koncepcji. Podczas gdy multiwersum DC tradycyjnie opierało się na koncepcji „Kryzysów” i rebootów, multiwersum Marvela zazwyczaj zachowuje ciągłość, traktując alternatywne rzeczywistości jako równoległe, a nie zastępujące się nawzajem.

Podsumowanie

Multiwersum Marvela to fascynujący koncept, który ewoluował na przestrzeni lat z kart komiksów na wielki ekran. Oferuje ono nieograniczone możliwości dla twórców, pozwalając im eksplorować alternatywne wersje znanych postaci i wydarzeń, a jednocześnie zachowując spójność głównego uniwersum.

W MCU multiwersum stało się centralnym elementem narracji, prowadząc do wprowadzenia nowych postaci i ponownego pojawienia się starych ulubieńców w nowych kontekstach. Saga Multiwersum zmierza do kulminacji, która może na zawsze zmienić oblicze MCU, podobnie jak Saga Nieskończoności zmieniła je przed nią.

Niezależnie od tego, jak rozwinie się multiwersum Marvela w przyszłości, jedno jest pewne – koncepcja ta otworzyła drzwi do niezliczonych możliwości narracyjnych, pozwalając fanom doświadczać nowych przygód z ulubionymi bohaterami w coraz to bardziej zaskakujących kontekstach.